قصه ها به سراسر دنیا سفر می نمایند - مجله سرگرمی

این محقق تاکید نمود: بعضی از این قصه ها در واقع روایت های گوناگونی از یک قصه هستند که در خرده فرهنگ های حوزه فرهنگی و تمدنی ایران و گاهی جهان، رواج دارند.

خرمی توضیح داد: از دیرباز قصه ها در کنار خاصیت سرگرم نمایندگی، کاربرد تربیتی و انتقال ارزش های فرهنگی به نسل های آینده را بر عهده داشته اند. گذشتگان ما به واسطه همین قصه ها بچه های خود را تربیت می کردند و اندیشه های عامیانه، فلسفی، اجتماعی و عرفانی خود را به نسل های بعدی منتقل می کردند. امروز اگرچه جهان به مدد پیشرفت فناوری با ابزاری چون رایانه ها، سینما و انیمیشن روبرو است اما ماده اولیه تمام این ابزارهای به ظاهر پیشرفته همان افسانه ها و قصه های کهن است.

وی یادآور شد: قصه ها در جریان جابه جایی از یک فرهنگ به فرهنگ های دیگر معمولا به تناسب ویژگی های جغرافیایی، فرهنگی و نیازها و ملاحظه های تربیتی روایت های مختلفی را به خود گرفته اند. مثلاً همین قصه بز بز قندی یا بز زنگوله پا که ما بارها و بارها آن را شنیده ایم، جالب است که بدانید در مناطق مختلف حوزه تمدنی و فرهنگ ایران روایت های گوناگونی دارد. در این روایت ها ساختار کلی، یکسان اما جزییات متفاوت است مثلا در روایتی دو فرزند، در روایتی سه فرزند و در روایتی9 فرزند برای او نقل شده است. جالب است که بدانید این قصه در کتاب برادران گریم هم ثبت و در کشورهای اروپایی هم سینه به سینه نقل شده است.

خرمی تاکید نمود: قصه ها مدام در حال سفر بوده و هستند و در این جابه جایی ها، روایت های مختلفی را به خود پذیرفته اند. جالب است بدانید همین قصه ای که با نام استاد محمد پینه دوز چاپ و منتشر شده و با عنوان های دیگر در حوزه تمدنی ایران روایت می گردد، در شانزدهمین جشنواره بین المللی از سوی یک قصه گوی اروپایی اجرا شد، همان جا اختلاف نظرهایی را پدید آورد. ماجرا از این قرار بود که در آن جشنواره که در تبریز برگزار گردید، قصه گوی اروپایی قصه گفت. قصه گویان افغانستانی ادعا کردند این قصه به افغانستان تعلق دارد و به ماجرای سلطان محمود مرتبط می گردد. یک قصه گوی اصفهانی هم مدعی شد که این قصه متعلق به ایران خاصه اصفهان است و اصل آن به دوره شاه عباس می رسد. اما جالب است که بدانید همه به نوعی درست می گفتند فقط به این که هر قصه ممکن است روایت های گوناگونی داشته باشد فکر نمی کردند. در حالی که شکل قدیمی آن قصه، در شاهنامه و با عنوان لنبک آبکش در بخش پادشاهی بهرام گور نقل شده است. اما در نقل سینه به سینه در خرده فرهنگ ها در جزییات تغییرهایی نموده و به پادشاهان گوناگونی نسبت داده شده است.

این پژوهش گر اضافه نمود: مجموعه فرهنگ قصه شناسی یلدا چنین آگاهی هایی را در اختیار علاقه مندان و پژوهش گران قرار می دهد و بدین گونه به شکلی ناملموس و به اصطلاح زیرپوستی علت اختلاف روایت ها را روشن می سازد. این مجموعه به قصه گویان این امکان را می دهد که ضمن آشنایی با انواع روایت های یک قصه و الهام دریافت از این گوناگونی ها، به تناسب حال و هوا و روحیات خود، ملاحظه های فرهنگی، ویژگی ها و نیازهای مخاطبان، روایت خود را خلق نمایند؛ زیرا یکی از مهم ترین ویژگی های فرهنگ و ادبیات شفاهی این است که خلاقیت در آن ها هیچ گاه متوقف نمی گردد. هر قصه با هر بار بازتعریف یا بازاجرا، بازآفریده نیز می گردد. قصه ای که از من شنیده اید، اگر همین قصه را برای دیگری قصه گویی کنید، دیگر آن اثر، اثر آفریده شماست باز هم چنان چه قصه گوی دیگری همین قصه را در جایی دیگر اجرا کند دیگر اثر، اثر اوست. زیرا قصه گو با هوشمندی و مهارتی که دارد، حتا اگر ظاهرا تغییری در قصه نداده باشد، با لحن، بیان و زبان بدن و همچنین فضای معنوی که ایجاد می نماید، قصه را از آن خود نموده است وگرنه قصه گویی او آن گرمی و گیرایی لازم را نخواهد داشت.

این محقق در پاسخ به این سوال که قصه ها چگونه سفر می نمایند گفت: از گذشته های دور مردم برای تامین معاش خود ناگزیر به سفرهای طولانی بوده اند. بازرگانان و مسافران برای آن که بتوانند جهت خود را، کوتاه تر نمایند اغلب قصه گویانی استخدام می نموده اند تا با قصه شنیدن، از ملال سفر بکاهند. همچنین در گذشته در جنگ های پی در پی قصه ها بین اقوام غالب و مغلوب رد و بدل می شد و در این جابه جایی روایت های مختلفی را به خود می گرفت.

خرمی توضیح داد: کارل گستاو یونگ، روان شناس معروف سوئیسی، معتقد است سفر قصه ها نه فقط حاصل سفرهای بازرگانان، نظامیان و دانشمندان بلکه بیشتر برخاسته از کارکرد نامریی ناخودآگاه جمعی و عملکرد جادویی کهن الگوهاست. چرا که دیده شده مثلا اقوام بدوی جنگل های آمازون، که هیچ گونه سابقه ارتباط با اقوام شرقی را نداشته اند، هم قصه هایی با ساختار و بن مایه های مشترک با اقوام شرقی دارند.

یادآوری می گردد مجموعه 16 جلدی فرهنگ قصه شناسی یلدا اثر علی خانجانی و کوشش پنج ساله 70 نفر از کارشناسان، پژوهش گران و ویراستاران، به تازگی از سوی کانون پرورش فکری بچه ها و نوجوانان منتشر شده است.

asemaneto.ir: آسمان تو: خرید بلیط پرواز، تور های لحظه آخری مسافرتی

iraniro.ir: تور ایران | گردشگری ایران، سفر به مشهد، اصفهان، تهران، کیش، قشم، یزد، تبریز، اخبار ایران

anti6.ir: آخرین خبر: اخبار و مقالات روز دنیا را اینجا بخوانید